آبدهي
یازار : men
آبدهي بهتر است يكبار در روز سوم ٣ - يكبار در روز هفتم ٧ - و يكبار در روز دهم ١٠صورت گيرد . البته توجه كنيد كه اين شيوه آبدهي تجربي بوده و شايد هر پرورش دهنده شيوه خاصي درآبدهي داشته باشد و شيوه هايي متفاوت از شيوه اي كه در بالا گفته شد را بشنويم .
آبدهي خاك بايد به حدي انجام شود كه به هيچ عنوان آب به داخل كمپوست وارد نشود و در حجم بيشتر آب در خاك بماند . آبدهي بيش از حد باعث ميشود تا آب به كمپوست وارد شود و باعث كشته شدن ميسليوم ها شود كه در نتيجه ورود ميسليوم( ميسليوم = كپك هايي كه در آينده به قارچ تبديل ميشوند و به رنگ سفيد هستند ) به داخل خاك كند ميشود
در روش آبدهي بالا آبدهي سنگين مد نظر ما است . اين نوع آبدهي با آبدهي سبك كه در آن تنها سطح روي خاك مرطوب ميشود تفاوت دارد . در اين روش بايد كليه خاك موجود بر روي كمپوست خيس شود .
بهترين راه براي آبدهي استفاده از آبپاش هايي است كه بر روي شلنگ آب نصب ميشوند و آب در آن به شكل دوش آب خارچ ميشود . توجه داشته باشيد كه باز بودن آب بايد به حدي باشد كه در زمان آبدهي باعث جابجا شدن خاكها نشود
هيچگاه نبايد آب به صورت مستقيم بر روي كمپوست با فشار ريخته شود
پس از آبدهي كمپوست ها بايد روزنامه هايي جديد به روي آنها پهن شود و دوباره روزنامه هاي پهن شده را نيز مرطوب كرد . مرطوب نگاه داشتن روزنامه ها تا روز دوازدهم بايد انجام شود و تقريبا هر چند ساعت يكبار اين عمل بايد تكرار شود تا محيطي مرطوب در زير روزنامه ها ايجاد تا محلي مناسب براي رشد كپك ها ايجاد شود
از روز ورود كمپوستها به سالن ١٢ روز طول كشيد تا ميسليوم ها در كمپوست رشد كنند . در اين دوره هيچ نيازي به وجود رطوبت در سالن نيست . در ١٢ روز دوم كه بعد از خاكدهي آغاز ميشود وجود رطوبت در سالن به دليل مرطوب نگاه داشتن خاكها ضروري است . البته روزنامه ها در ايجاد رطوبت موثر هستند و بخش عمده اي از رطوبت را تامين ميكنند ولي در صورتي كه رطوبت ساز يا دستگاه تامين رطوبت در سالن نباشد مجبور هستيم در فواصل كوتاه مدت اقدام به مرطوب كردن روزنامه ها كنيم
حتما در سالن شما وجود محلي براي خروج آب ضروري است . هم در زمان شستشوي سالن و هم در زمان آبدهي مقدار زيادي آب بايد از سالن خارج شود
در زمان آبدهي كمي هواي سالن خنك ميشود.
خاكدهي
یازار : men
قبل از خاكدهي ما نياز به آماده سازي سالن و برخي وسايل براي اين منظور خواهيم داشت
نخست بايد نايلون هاي كمپوست ها را برش دهيم . اين برش بايد به صورتي انجام شود كه از هر ضلع كمپوست بلوكي به ميزان چند سانتي متر فاصله داشته باشيم و از نايلون كمپوست باقي بماند
- 120 - 160 كمپوست ها چيده شده اند ميتوانيد به روش زير اقدام نماييد
در بالا كمپوست ها به صورت عرضي كنار هم چيده شده اند .
نايلون كمپوست هاي سفيد را به كلي برش دهيد ( نيازي به چند سانت فاصله دادن نيست ) طوري برش دهيد كه هيچ نايلوني بر روي كمپوست هاي سبز ديده نشود
كمپوست هاي سياه را نيز فقط در سمت راست ( كمپوست راستي ) و سمت چپ ( كمپوست چپي ) آن چند سانتي متر از نايلون را باقي گذاشته و بقيه بخشهاي آن را مانند كپوست هاي سفيد برش دهيد
پس از آن بخشهايي كه بين كمپوست ها خالي مانده را ميتوان با باقي مانده هاي كيسه ها پر كرد كه از ريزش خاك به پايين جلوگيري شود
پس از برش دادن كيسه هاي كمپوست زمان آماده ساخت خاك پوششي ميرسد
خاكدهي كمپوست همانطور كه قبلا توضيح داده شده به 2 صورت انجام ميشود
1- خاكدهي خشك
2-خاكدهي مرطوب
روشهاي بالا به نوبت توضيح داده خواهد شد ولي لوازمي نيز قبل از شروع به كار احتياج خواهيم داشت
در سالن هاي بزرگ براي خاكدهي نياز به يك پيمانه براي اندازه زدن خاكها است . چراكه در زمان خاكدهي يك سالن با 500 كمپوست نميتوان در سالن براحتي ميران خاك ريخته شده بر كمپوست ها را اندازه زد يا به عبارت ديگر امكان كم و زياد شدن خاك بر روي كمپوست ها وجود دارد.
در ضمن اغلب سالن ها فضاي زيادي براي آماده كردن خاك در سالن ندارند و بنابراين خاك ها را در راهروي خارج سالن يا در بيرون از محل پرورش قــــارچ آماده ميكنند . پس براي راحتي در بيرون سالن خاكهاي پيمانه شده را به داخل سالن منتقل ميكنند .
اين پيمانه ميتوانند يك سطل فلزي باشد كه با تقريب گيري ميتوان به ميزان پر بودن خاك سطل براي هر كمپوست پي برد.
معمولن خاك ها را ( كه به صورت كيسه كيسه شده شبيه كيسه برنج همراه با دوخت در كارخانه ارسال شده ) در يك محل برش داده و به صورت تپه مانند در مي آورند و بوسيله بيل آن را در داخل سطل مي ريزند.
در داخل سالن پس از انتقال خاك ها آنها را به اين صورت كه هر سطل بر روي يك كمپوستريخته شود خالي كرده و اين كار را براي كليه كمپوست ها انجام ميدهيم . در اين مرحله نيازي به صاف كردن خاك ها نيست و بهتر است تا پايان مرحله اول اقدام به صاف كردن خاك ها نكنيم .( بر حسب تحربه اين روش سرعت و بازدهي بيشتري دارد )
در آموزش جلسه بعد 2 نوع روش خاكدهي توضيح داده خواهد شد . و مزايا و معايب هر يك نيز در جلسات آتي شرح داده ميشود
براي انجام خاك دهي خشك به توضيح زير توجه نماييد
اصطلاح خاكدهي خشك به اين معناست كه ما خاك را بدون افزودن هيچ نوع قارچ كش و يا آب به روي كمپوست ها ميريزيم
در اين روش كه در كنار مزاياي آن داراي معايبي است خاك را پس از پيمانه زدن -- كه در جلسه قبل توضيح داده شد -- به روي كمپوست ها ميريزيم و در همان روز اقدام به آبدهي سبك مينماييم .
* آبدهي كمپوست ها پس از خاكدهي در جلسات بعد كاملا توضيح داده خواهد شد ولي معمولا زمان آبدهي كمي تجربي بوده و در برخي اوقات اين زمان به روز دوم نيز به تاخير مي افتد
معايب و مزاياي خاكدهي خشك
مزايا :
- خاك در اين روش بدليل كم آب بودن سبك بوده و زمان حمل و صاف كردن بسيار راحت تر از خاك خيس بوده و انعطاف پذير تر است
- مدت زماني كه در روش خاكدهي تر در زمان خاكدهي صرف ميشود در اين روش صرفه جويي ميگردد
معايب :
- رشد ديرتر ميسليوم هاي قارچ به داخل خاك
- عدم يكنواختي در زمان باردهي و عدم توازن در فلش هاي مختلف و باردهي بالاي فلش اول
- فشرده شدن خاك در زمان آبدهي و كم بودن فضاي تنفس
بنابراين اكثر سالن هاي مجهز و بزرگ توليد قارچ از روش دوم استفاده ميكنند كه بوسيله آبخاك خيس شده و سپس بر روي كمپوستها ريخته ميشود .
ميزان آب مورد نياز براي خيس نمودن خاكها بايد بر اساس پيمانه ريخته شود و زياد بودن آب مشكلاتي در رشد ميسليوم ها ايجاد خواهد كرد
سي دي هاي آموزشي كه در آينده در وبلاگ قرار خواهد گرفت شامل ويدئو هايي است كه بهترين ميزان رطوبت خاك در زمان افزودن به كمپوست در آن نشان داده ميشود .
در روش خاكدهي خشك اگر با ميزان آبدهي در روزهاي 5 يا 6 اقدام به از بين بردن تعدادي ازميسليوم ها ( كپك هايي كه بعدا به قارچ تبديل ميشوند ) ننماييد احتمال باردهي بسيار زياد در اولين برداشت وجود خواهد داشت كه اين اتفاق بسيار نا خوشايند بوده و منجر به خستگي نيروي كار و مشكلاتي در فروش قارج خواهد شد
روش خاكدهي مرطوب ميپردازيم
در اين نوع خاكدهي بهتر است قبل از مخلوط كردن خاك همراه آب با آزمايش يك كيسه خاك معيار مقدار آب در هر كيسه خاك را اندازي گيري كنيم تا بتوان همه خاكها را در يك زمان با آب مخلوط كنيم
ميزان مناسب آب براي مخلوط نمودن با خاك از روش زير تشخيص داده ميشود
- قارچريحتن يك يا نصف از يك كيسه خاك در ظرفي كه امكان مخلوط كردن خاك پوششي و آب در آن وجود داشته باشد
- افزودن كمي آب و مخلوط كردن خاك همراه با آب
- اندازه گيري و دقت در مقدار آب ريخته شده در خاك
- برداشتن يك مشت خاك و فشار دادن خاك در دستتان
- در نهايت چكيدن يك قطره آب با فشردن خاك ( در سي دي مربوط به خاكدهي كه به زودي در سايت قرار ميگيرد اين نكته در فيلم آموزشي نشان داده ميشود )
بعد از پيمانه زدن ميزان آب و خاك آماده سازي خاك را شروع ميكنيم
- چند كيسه از خاك هاي پوششي را از كيسه ها خارج ميكنيم و بر روي هم انباشته ميكنيم
- مقدار آبي كه براي هر كيسه خاك پيمانه زده بوديم را بر اساس تعداد كيسه هاي خالي شده به خاك مي افزاييم
- قبل از ريختن آب بر روي خاكها بهتر است به ميزان يك قاشق غذا خوري كلر به ازاي هر 20 ليتر آب اضافه كنيم ( البته استفاده نكردن از قارچ كشها توصيه ميشود ! ولي اين روش پيشگيري از كپك سبز و برخي آلودگي هاست كه بعضا مورد استفاده قرار ميگيرد و در اينجا صرفا جهت آموزش نوشته شده)
- از قبل چند بيل را شسته و با كلر ضد عفوني ميكنيم
- شروع به هم زدن خاكها كرده و تا جايي كه خاك يكدست شود به اين كار ادامه ميدهيم
- پس از آماده شدن خاك مقداري از خاك را به داخل سالن برده و در آنجا بر روي كمپوست ها ميريزيم .
- ميزان خاك موجود بر روي هر كمپوست بايد بيشتر از يك بند انگشت كمپوست را بپوشاند
- در اينجا مقدار خاكي را كه بر روي يك كمپوست ريخته ايم تا كاملا آن را بپوشاند را پيمانه ميزنيم
- ميتوان خاك خيس شده را همراه با فرقون ( البته شسته شده و ضدعفوني شده با كلر ) به داخل سالن منتقل كنيم
- در داخل سالن به ميزان خاك پيمانه شده در سطل ميريزيم و بر روي كمپوستها خالي ميكنيم و همين عمل را تكرار كرده تا خاك اضافي بر روي كمپوستها ريخته نشود
- در اين زمان نيازي به صاف كردن خاكها نيست ميتوانيد كليه خاكها را ريخته و در يك زمان همه آنرا صاف كنيد
- دقت كنيد روي كمپوستها كاملا با خاك پوشيده شده باشد و خاك زياد و خاك كم هر دو منجر به مشكلات توليد ميشود . خاك زياد باعث خواهد شد بيشتر زحمت رشد مربوط به رشد ميسليوم در داخل خاك شود و باردهي را كم ميكند - و خاكدهي كم منجر به از دست دادن رطوبت خاك و نفوذ آب به داخل كمپوست در زمان آبدهي خواهد شد.
- پس از صاف نمودن كليه خاكها بر روي كمپوست اقدام به پهن كردن روزنامه بر روي كمپوستها كرده و روزنامه هاي پهن شده را خيس نگه ميداريم.
پس از خاكدهي. كمپوست ها و پهن كردن روزنامه ها بر روي آن و خيس نگاه داشتن آن تا روز دوازدهم بايد چند بار به خاكها آبدهي كرد.براي آبدهي روزنامه هاي پهن شده بر روي كمپوستها را كمي مرطوب ميكنيم - تا اندازه اي كه قابل برداشتن باشد - اين عمل باعث ميشود روزنامه ها به يكديگر بچسبند و جمع شدنشان راحت تر باشد
12 روز اول
یازار : men
در روز دوازدهم نگاهي به بلوك هاي كمپوست مي اندازيم.
بهترين حالت براي يك كمپوست تغيير رنگ از حالت سياه و تيره به رنگ قهوه اي سوخته است . اين رنگ معمولا به صورت درخشان روي كمپوست ظاهر ميشود.
اگر دماي سالن توليد در طي اين زمان از دماي استاندارد ( 27 درجه ) كمتر بوده باشد معمولا رشد كمپوست و ميسليوم ها هم به همان ميزان كم بوده , بنابراين روز دوازدم براي خاكدهي مناسب نيست و اين زمان را بايد به روز 14 يا 15 منتقل كرد .
البته با طولاني شدن زمان خاكدهي از ميزان باردهي كمپوست كاسته خواهد شد ولي با توجه به اين موضوع كه رشد ناقص كمپوست در زمان خاكدهي نيز كاملا اشتباه است تا رشد كامل كپوست صبر خواهيم كرد.
تعبيه لوازم و تهيه كمپوست
یازار : men
لوازم توليد قارچ در پست قبلي به صورت كامل توضيح داده شد. بعد از اينكه لوازم مورد نياز در سوله تعبيه گرديد و سوله و لوازم را ضد عفوني كرديد، لازم است آزمايشي كوچك انجام دهيم. فرض كنيد كمپوست ها را در سوله چيده ايد و كار شروع شده است. حال با به كار انداختن هيتر و رطوبت ساز سعي كنيد دماي سوله را به 23 تا 25 درجه سانتيگراد و رطوبت آن را به بيش از 70 درصد برسانيد و سوله را براي چند ساعت در اين شرايط نگه داريد. اين كار براي اين است كه با توانايي و قلق سوله و لوازم آشنا باشيد و بعد از چيدن كمپوست ها شوكه نشويد.
حال نوبت خريد و چيدن كمپوست هاست. شركت هاي زيادي اقدام به فروش كمپوست آماده قارچ مي كنند. اما توصيه ما شركت هاي معتبري مانند ملارد، آسيا و آرين مي باشد. كمپوست ها يك هفته تا 10 روز بعد از سفارش فرستاده مي شوند. پس زمان بندي تان را داشته باشيد و سر موعد كمپوست را سفارش دهيد.
بعد از اين كه كمپوست ها را تحويل گرفتيد، آنها را مرتب درون قفسه هايتان بچينيد. ممكن است بر اثر جابه جايي يا بي احتياطي كارگران هنگام بار زدن، پوشش تعدادي از كمپوست ها پاره شده باشند، با چسب يا پلاستيك هنگام چيدن پوشش اين كمپوست ها را ترميم كنيد.
بعد از اينكه چيدمان كمپوست ها تمام شد، شرايط لازم يعني دماي 23-25 درجه سانتيگراد را فراهم كنيد. در روزهاي اول، رطوبت چندان مهم نيست.
چند مورد از كمپوست ها را به عنوان نمونه انتخاب كنيد و دماسنج هاي ميله اي را تا مغز كمپوست در آن وارد كنيد، اين دماسنج ها براي اندازه گيري دماي داخل كمپوست طي دوره مي باشد و بايد تا پايان دوره در جاي خود بمانند. دماي مناسب داخل كمپوست 27 درجه مي باشد و ممكن است تا 30 درجه نيز بالا برود.
طي 12 روز اول تنها كاري كه شما ملزم به انجام آن هستيد فقط كنترل دمايي كمپوست ها و سالن است و هيچ نيازي به رطوبت نيست.
كمپوستها در داخل بسته هاي نايلوني ارسال ميشوند و فقط در صورت عدم وجود سوراخ بر روي بسته ها تنها چند سوراخ با وسيله اي شبيه خودكار نياز اوليه كمپوست است
روش شناخت روي كمپوست هاي بلوكي : روي كمپوست بلوكي را از بذر هاي بيشتري كه روي آن پاشيده ميشود از پشت آن تشخيص ميدهند .
توجه داشته باشيد كه دماي سالن را در تابستان بوسيله كولر و در زمستان بوسيله بخاري به حد نرمال ميرسانند پس در صورتي كه دماي هوا سرد تر از حد متعادل بود در اين دوره از اين وسايل براي رساندن كمپوست ها به شرايط ايده آل استفاده كنيد.
نكته اي كه بايد به آن توجه شود اين است كه سرد شدن كمپوست تنها منجر به كندي رشد آن ميشود ولي گرم شدن مركز كمپوست به بيش از 30 درجه منجر به كشته شدن ميسليوم ها خواهد شد.
ميسليوم چيست : ميسليوم ها در دوره رشد رويشي ( در 12 روز اول كه به ميسليوم راني نيز معروف است ) بر روي كاه و كلش ( مواد اصلي كمپوست ) رشد ميكنند و شبيه پنبه و تارهاي بسيار باريك هستند كه در كنار هم چيزي شبيه به كپك ولي به رنگ سفيد هستند ميباشند.
لوازم مورد نياز
یازار : men
سالني كه براي پرورش قارچ در نظر مي گيريد بايد امكان نصب چند وسيله را داشته باشد. بايد بررسي كنيد كه در سالن شما امكان نصب و تعبيه قفسه بندي، كولر آبي، دستگاهي براي ايجاد رطوبت و بخاري يا هيتر وجود داشته باشد. اتاقي كوچك در مجاورت سوله بهترين گزينه است.
اما وسايل و تجهيزات لازم براي سالن شما:
- قفسه بندي: كه قبلا توضيح داده شد.
- كولر آبي: كولر به ابعاد و مشخصات سالن و البته سرمايه اوليه شما بستگي داريد. در صورتي كه اتاقي در مجاورت سوله داريد، كولر بايد درون آن اتاق قرار بگيرد (البته توجه داشته باشيد كه اكسيژن كافي به اتاق برسد)؛ در غير اين صورت كولر بايد بيرون سوله قرار بگيرد كه توصيه نميشود و مشكلات زيادي دارد. فقط بايد توجه داشته باشيد كه محل قرار گرفتن كولر جلوي كمپوست هايي كه چيده شده نباشد چرا كه هر گونه باد مستقيم باعث خشكي و زردي خاك و كلاهك قارچ مي شود.(200000)
- كانال نايلوني:متناسب با ابعاد سالن چند متر كانال نايلوني تهيه كنيد و به سر كانال كولر وصل كنيد و سپس سوراخ هاي كوچكي(قطر 5 تا 10 سانت) روي آن ايجاد كنيد. اين كار باعث مي شود باد مستقيم به قارچ ها نرسد و در محيط سالن پخش نشود.(هر متر 800)
- هيتر: براي تامين دماي مورد نياز سالن، بخاري(چندان توصيه نمي شود) يا هيتر متناسب با سالن خود و البته متناسب به سوخت مصرفي تان تهيه كنيد.
- رطوبت ساز: رطوبت در توليد قارچ نقش مهمي دارد و كيفيت و وزن محصول مستقيما به رطوبت بستگي دارد. براي ايجاد رطوبت، مه ساز بهترين گزينه براي سالن هاي كوچك مي باشد. مه ساز ها انواع مختلفي دارند و قيمت آنها از 50000 تا 1000000 متغير است. براي سالن هاي بزرگ(بيش از 100 متر) دستگاههاي ديگه اي هم وجود دارد. البته در صورتي كه سالن شما كوچك است و از بخاري استفاده مي كنيد، مي توان از رطوبت ساز حداقل براي تجربه اول صرف نظر كرد.
- دماسنج ميله اي: چند دماسنج ميله اي براي اندازه گيري دماي داخل كمپوست ها لازم است. از آنجا كه اين دماسنج ها بايد هميشه در جاي خود ثابت باشند. متناسب با تعداد كمپوست ها چند دماسنج تهيه كنيد.(2000)
- دماسنج ماكزيمم، مينيمم: هر سالن يك عدد. اين دما سنج بيشترين دما و كمترين دماي سالن را از آخرين باري كه شما به سالن سر زه اديد تا الان نشان ميدهد. انواع مختلفي دارد و ساده ترين آنها بدون نياز به برق يا باطري كار مي كنند. يك كليد صفر كننده كه اطلاعات گذشته را پاك مي كند و از زمان صفر كردن تا مراجعه بعدي بيشترين و كمترين دماي سالن را نشان مي دهد. بدين ترتيب نوسان دماي سالن طي شبانه روز را متوجه مي شويد.(10000)
- رطوبت سنج: رطوبت سنج هاي عقربه اي بين 10 تا 15 هزار تومان قيمت دارند. اما مي توانيد رطوبت سنج هاي ديجيتالي(تقريبا 100 هزار تومان) تهيه كنيد. بدين ترتيب با استفاده از امكانات اين دستگاه نيازي به دماسنج ماكزيمم مينيمم هم نخواهيد داشت.
- سمپاش دستي: براي آبياري سالن و كمپوست ها(مخصوصا در صورتي كه رطوبت ساز نداريد) وجود سمپاش حياتي است. البته مي توان با چند متر شلنگ و آب پاش مخصوص كار سمپاش را انجام داد.(20000 تا 50000)
سالن توليد قارچ ميتواند كاملا پيشرفته و يا با دستگاههاي كاملا ساده و حداقل ها راه اندازي شود كه بستگي به سرمايه اوليه فرد دارد. حال شما بايد قادر باشيد با اين دستگاهها دماي سالن را به 23 تا 25 درجه سانتيگراد و رطوبت بالاي 70 درصد برسانيد.